دیدبان حقوق بشر: زنان معلول افغان مورد آزار جنسی قرار می‌گیرند
کمیته بین‌المللی صلیب سرخ در افغانستان می‌گوید بیشتر از یک میلیون نفر در افغانستان از معلولیت رنج می‌برند
دیدبان حقوق بشر در تازه‌ترین گزارش خود نوشته که زنان و دختران دارای معلولیت در افغانستان با موانع و چالش‌های زیادی از جمله بدرفتاری و آزار جنسی در اداره‌های دولتی، مراکز بهداشتی و مکاتب/مدارس روبرو هستند.
در گزارشی که به تازگی با عنوان “معلولیت ضعف نیست” منتشر شده، به موانعی پرداخته شده که زنان و دختران معلول افغان در چندین دهه خشونت در این کشور فقیر با آن مواجه هستند.
در این گزارش ادعا شده که مسئولان دولتی زنان معلول را مورد سوء‌استفاده و آزار جنسی قرار می‌دهند، این موضوع حتی زمانی اتفاق می‌افتد که آنان به وزارتخانه‌ها برای دریافت معاش/حقوق معلولیت خود مراجعه می‌کنند.
دیدبان حقوق بشر نوشته که ننگ دانستن یادآوری این نوع سوء استفاده‌ها، به این معنی است که شمار معدودی از زنان به خصوص آنانی که معلول هستند، این نوع برخوردها را گزارش دهند.
در این گزارش از زنی در کابل این چنین نقل قول شده است: ” من به یکی از وزارتخانه برای دریافت تصدیق برای کمک رفتم. آنان از من پرسید که ازدواج کرده‌ای و موقعی که جوابم منفی بود، آنان به من گفتند که می‌توانند همسری برایم پیدا کنند. وقتی من دوباره سرزدم کارمند وزارت به من گفت که این تصدیق را فقط زمانی می‌دهد که دوست‌دخترش باشد.”
کمیته بین‌المللی صلیب سرخ در افغانستان می‌گوید بیشتر از یک میلیون نفر در این کشور دارای نوعی از معلولیت هستند و هر ساله ده هزار معلول جدید در این اداره ثبت می‌شوند.
مقام‌ها در وزارت دولت در امور شهدا و معلولان افغانستان بدون اشاره به گزارش دیدبان حقوق بشر به بی‌بی‌سی گفته‌اند که طرح‌هایی را برای کاریابی به معلولان، دسترسی آنها به ساختمان‌های دولتی تدوین کرده‌اند که در صورت عملی شدن، وضعیت زندگی معلولان تغییر خواهد کرد.
ضیا الحق فضلی، سخنگوی این وزارتخانه گفت که استخدام معلولان در نهادهای دولتی هم عملا آغاز شده است.
مشکلات آموزشی
در این گزارش آمده افراد معلول به دلیل تبعیض با موانع زیادی در زمینه آموزش، استخدام، دریافت خدمات بهداشتی و حق آموزش مطابق قانون افغانستان و بین المللی روبرو هستند.
به طور مثال شمار زیادی از افراد معلول قادر به گرفتن شناسنامه (تذکره) مورد ضرورت شان نیستند.
در این گزارش آمده که ۸۰ درصد دختران معلول قادر به رفتن به مکتب/مدرسه نیستند. خودداری مدارس از پذیرش کودکان معلول، نبود وسیله حمل و نقل و مخالفت خانواده‌ها با فرستادن فرزندانش معلولش به مدارسه، عواملی هستند که باعث عدم دسترسی آنان به آموزش می‌شود.
این نهاد از دولت افغانستان خواسته که راه حل‌های مناسبی را در نظر گیرد تا زمینه دسترسی این افراد و بخصوص دختران معلول به آموزش فراهم شود.
دختران دارای معلولیت به دلیل موانع پیچیده اقتصادی- اجتماعی و عوامل خشونت‌زای دیگر در خانه نگهداری می‌شوند. افرادی در نهادهای حقوق بشر به تهیه کنندگان این گزارش گفته که خیلی از مکاتب/مدارس مسیرهای رفت و آمد مناسب را برای افراد معلول ندارند و مدیران نیز به این دلیل نمی‌خواهند که آنان را ثبت نام کنند، چون این افراد نیاز به مراقبت‌های ویژه دارند.
زنان و دختران معلول تحقیر و در انزوا قرار داده می‌شوند
در این گزارش یادآوری شده که دختران و زنان معلول، اغلب از نظر اجتماعی در انزوا قرارداده می‌شوند. در محیط جامعه و خانواده تحقیر می‌شوند و حتی به عنوان داغ ننگ برای خانواده قلمداد می‌شوند و از حضور آنان در مراسم‌های عمومی جلوگیری می‌شود.
یکی از این افرادی که در جریان جنگها در سال ۲۰۱۷ زخمی شده در این گزارش می‌گوید: “من آرزو داشتم ازدواج کنم، اما خویشاوندم فکر می‌کنند که من دیگر نمی‌توانم ازدواج کنم. من امیدی به آینده ندارم، اگر مورد توجه قرار بگیرم، به آینده امیداور خواهم شد.
در این گزارش آمده که چندین دهه خشونت نهادهای دولتی افغانستان را ضعیف ساخته و تلاش‌های توسعه‌ای نیز به اندازه‌ای نبوده که به اغلب نیازهای جامعه رسیدگی شود.
این نهاد از دولت افغانستان خواسته که فورا راهکارها و شیوه‌های را در نظر گیرد که از زنان و دختران دارای معلولیت حمایت کنند تا آنان از حقوق اولیه شان در زمینه آموزش، بهداشت و کار برخوردار شوند.
این نهاد از کمک کنندگان نیز خواسته برای احقاق حقوق افراد دارای معلولیت دادخواهی کنند.
پارتیکا گوسمن، معاون بخش آسیای دیدبان حقوق بشر گفته که افغان‌های معلول برای دریافت خدمات دولتی با “ننگ و بدرفتاری” مواجه هستند ولی زنان و دختران به طور آشکارا قربانی سوء رفتار هستند.
او افزوده که بحران شیوع بیماری کووید-۱۹ وضعیت را برای زنان و دختران معلول بدتر و برای دریافت خدمات مناسب بهداشتی، سخت تر خواهد کرد.
در این گزارش آمده که افغانستان یکی از کشورهایی است که بیشترین افراد معلول را دارد. بیشتر از چهار دهه جنگ باعث قطع عضو، نابینایی یا ناشنوایی و افسردگی میلیون‌ها افغان شده و یا آنان را با اضطراب یا استرس پس از حادثه روبرو کرده است.
این نهاد افزوده که با ۲۶ دختر و زن معلول و خانواده‌های آنان در شهرهای هرات در غرب، کابل در مرکز و مزارشریف در شمال افغانستان صحبت کرده‌اند. در کنار این افراد برای تهیه این گزارش با ۱۴ مرکز بهداشت و آموزش حرفه‌ای در این شهرها صحبت شده است
در این گزارش آمده است که با افزایش میزان شیوع کرونا، مشکلاتی که افراد دارایی معلولیت روبرو می‌شوند، بیشتر است. زنان معلول افغان که در مناطق روستایی و دور از مراکز درمانی زندگی می‌کنند، به دلیل نبود سیستم حمل و نقل، جاده‌های اسفالت شده و فاصله طولانی تا مراکز درمانی می‌تواند موانع عمده برای دسترسی به مراکز درمانی باشد.
این نهاد از دولت افغانستان خواسته است که بررسی همه جانبه برای افراد دارای معلولیت و بخصوص در مناطق روستای برای دسترسی آنان به بهداشت انجام دهد.
یکی از زنان جوان که خانواده‌اش به دلیل معلولیت او به شهر نقل مکان کرده، به تهیه کنندگان این گزارش گفته که افراد معلول که در ولسوالی‌های دور دست زندگی می‌کنند و کسی را ندارند که آنان را به شهر بیاورد، آنها قادر به استفاده از خدمات بهداشتی نخواهند بود.
کمیسیون حقوق بشر افغانستان هم گفته از دولت این کشور خواسته برای بهبود وضعیت زندگی معلولان توجه کند. علی محبتی، مسئول بخش معلولان این کمیسیون از مردم هم خواست که با معلولان همکاری کنند.
